خلاصه: نکاح موقت نوعی از ازدواج است که در آن مدت معین شده باشد. این در این ازدواج باید حتما مهریه تعیین شود، طرفین میتوانند در مورد نفقه توافق کنند اما از هم ارث نمیبرند. در این مقاله تصمیم داریم در مورد حقوق مالی زن در نکاح موقت مطالب جامع و مفیدی ارائه کنیم.
در جامعه ما در مورد نکاح موقت نظرات ضد و نقیض و متفاوتی دیده میشود. بسیاری از افراد معتقدند این نوع از ازدواج ممکن است بهانه و دلیلی برای هوسبازی و بی قیدوبندی شود.
در مقابل عدهای دیگر بر این باورند نکاح موقت چنانچه در جایگاه واقعی و درست خود مورد استفاده قرار گیرد، نه تنها سبب بی قید و بندی نمیشود بلکه تبدیل به سازوکاری شرعی و قانونی برای از میانرفتن فساد اخلاقی در جامعه میشود. صرف نظر از مباحث جامعه شناختی حول محور ازدواج موقت، در قانون مدنی این نوع از ازدواج مورد توجه قانونگذار قرار گرفته و به رسمیت شناخته شده است.
تعریفی از ازدواج موقت
ازدواج موقت از دو واژه ازدواج و موقت تشکیل شده است. همانند ازدوج دائم، ازدواج موقت نیز عقدی است که زن و مرد به منظور شکل گیری پیوند زناشویی میان خود، پیمان بسته و قصد آنان تشکیل خانواده مشترک و متحدشدن با یکدیگر است. چنین قصدی در ازدواج دائمی مقید به زمان خاصی نیست و تا زمان فوت یا جدایی ادامه می یابد.
اما در ازدواج موقت همانگونه که از نام آن پیداست، این تراضی محدود به زمان مشخصی است که طرفین تعیین می کنند. نکاح موقت که در قانون مدنی ازدواج منقطع نامیده شده، همانند ازدواج دائم در قانون مدنی ما تعریف نشده و تنها احکام آن بیان شده است.
لزوم ذکر مدت در نکاح موقت
در ماده 1075 قانون مدنی ما مهمترین ویژگی ازدواج موقت یعنی مدت داربودن، بیان شده است؛ این مدت میتواند یک یا چند روز، ماه و یا سال باشد. چنانچه مدتی تعیین نشود و قصد طرفین ازدواج موقت بوده باشد، عقد مورد نظر باطل خواهد بود. اما در صورتی که قصد طرفین ازدواج دائم باشد، آثار و احکام ازدواج دائم بر آن بار خواهد شد.
ازدواج دائم و موقت از بسیاری جهات مشابهت دارند و جز احکام خاصی که در خصوص ازدواج موقت تعیین شده، اصولاً سایر الزامات ازدواج دائم بر ازدواج موقت نیز بار میشود. در ازدواج موقت قانون حقوق مالی زن در نکاح موقت را بررسی نموده است که دارای شرایط زیر می باشد:
حقوق مالی زن در نکاح موقت
هنگامی که سخن از روابط و حقوق مالی طرفین در ازدواج به میان میآید، مهریه، نفقه و ارث مهمترین مواردی هستند که به ذهن متبادر میشوند. در ادامه در خصوص وضعیت این موارد در ازدواج موقت توضیحات لازم را ارائه خواهیم داد.
حقوق مالی زن در نکاح موقت – مهریه
به جز لزوم ذکر مدت، لزوم معین بودن مهریه تفاوت مهم دیگری میان ازدواج موقت و دائم است که به موجب ماده 1095 قانون مدنی ضمانت اجرای بطلان را به دنبال دارد. بنابراین طرفین حتماً باید مهریه را به طور دقیق تعیین کنند تا عقد شکل گرفته صحیح باشد.
فوت زن در مدت عقد سبب زایل شدن حق وی نسبت به مهریه نخواهد شد و وراث وی میتوانند مهریه او را از شوهر مطالبه کنند. اگر شوهر تا پایان مدت با همسر خود نزدیکی نکند نیز سبب سقوط مهریه نمی شود و زن امکان مطالبه مهریه خود را دارد. تنها در صورتی که شوهر تمام مدت ازدواج را قبل از صورت گرفتن نزدیکی به همسر خود ببخشد، نصف مهریه به وی تعلق خواهد گرفت. (ماده 1098 قانون مدنی)
بخشیدن مهریه توسط زوجه
بخشیدن مهریه اختصاص به ازدواج دائم ندارد و در ازدواج منقطع (نکاح موقت) نیز امکان پذیر است.
مهریه، حق زن می باشد که هر زمانی که بخواهد میتواند از آن بگذرد. باید توجه داشت معلوم نبودن مهریه سبب بطلان ازدواج موقت است نه بخشیدن یا عدم پرداخت آن. در صورت تخلف شوهر مبنی بر پرداخت، می توان الزام وی را از دادگاه صلاحیت دار خواست. در کل مهریه یکی از حقوق مالی زن در نکاح موقت می باشد که ادای آن بر عهده مرد خواهد بود.
حقوق مالی زن در نکاح موقت – نفقه
نفقه
در عقد دائم شوهر مکلف به پرداخت نفقه همسر و فرزندان خود میباشد. نفقه باید به گونه ای باشد که نیازهای متعارف همسر چون نیاز به مسکن، پوشاک، خوراک، هزینه های درمانی و … را در برگیرد. در ازدواج موقت، حکم این قضیه قدری متفاوت از ازدواج دائم است.
ماده 1113 قانون مدنی به بیان حق زن بر نفقه در ازدوج موقت میپردازد. بر اساس این ماده علی الاصول در ازدواج موقت، شوهر تکلیفی به پرداخت هزینه های زندگی همسر خود ندارد؛ یعنی زن نمیتواند از شوهر خود، خانه ای برای سکونت، هزینه های لباس، غذا، هزینه های درمانی و … را مطالبه کند.
البته در دو مورد تکلیف به پرداخت نفقه بر عهده شوهر قرار میگیرد و جزء حقوق مالی زن در نکاح موقت قرار می گیرد:
1- در صورتی که صریحاً شرط کرده باشند که مرد به زن نفقه بپردازد.
2- هرگاه توافق صریحی مبنی بر پرداخت نفقه صورت نگرفته باشد اما عقد مبنی بر آن جاری شده باشد. یعنی شرایط و اوضاع و احوال و توافق طرفین به گونه ای باشد که چنین استنباط شود که پرداخت نفقه توسط شوهر مورد توافق طرفین بوده است.
در غیر این صورت پرداخت نفقه زن توسط مرد، جزء حقوق مالی زن در نکاح موقت نمی باشد.
نفقه فرزندان
چنان چه زن و شوهر به موجب ازدواج موقت صاحب فرزندی شوند، این فرزند مشروع و قانونی بوده و نام وی در شناسنامه طرفین ذکر خواهد شد. در این صورت نه تنها طرفین ملزم به ثبت ازدواج خود می شوند، بلکه الزام به پرداخت نفقه توسط شوهر نیز به وجود میآید و وی باید هزینه های زندگی فرزند خود را مطابق قانون بپردازد.
در نتیجه اگر از نکاح موقت بچه ای حاصل شود، پرداخت نفقه زن و فرزند جزء حقوق مالی زن در نکاح موقت است و مرد باید آن را ادا نماید.
حقوق مالی زن در نکاح موقت – ارث
برخلاف مهریه که عدم تعیین آن سبب بطلان عقد میشود و نفقه که امکان توافق در خصوص آن وجود دارد، در ازدواج موقت، زوجین از هم ارث نمیبرند. براساس ماده 940 قانون مدنی تنها زن و شوهری که به موجب عقد دائم، ازدواج کرده باشند از یکدیگر ارث خواهند برد.
از آنجایی که قواعد مربوط به ارث جزء مقررات آمره می باشد توافق طرفین در مورد توارث از یکدیگر باطل و بلااثر خواهد بود. البته فرزندان ناشی از ازدواج موقت از پدر و مادر و همچنین پدر و مادر از آن ها، ارث خواهند برد.
به عنوان نتیجه گیری کلی، ارث جزئ حقوق مالی زن در نکاح موقت نخواهد بود.
شما میتوانید برای کسب اطلاعات بیشتر مطالب دیگر ما را در خصوص ازدواج دائم و موقت در سایت شهرداد دنبال نمائید یا با دانلود اپلیکیشن حقوقی شهرداد در مورد مسائل حقوقی نکاح موقت اطلاعات کامل تری را کسب نمایید.
